Recentlyakynda Angliýadaky Ekseter uniwersitetiniň gözleg topary Europeewropanyň köp ýerinde ýagtylygyň hapalanmagynyň täze görnüşiniň ulanylyşynyň artmagy bilen has görnükli bolandygyny ýüze çykardy.Açyk yşyklandyryş üçin yşyk-diodly indikator. Topar “Science in Science” inurnalynda çap edilen makalasynda Halkara kosmos stansiýasyndan alnan suratlar boýunça gözleglerini beýan etdi.

Öňki gözlegler tebigy gurşawdaky emeli ýagtylygyň ýabany tebigata we adamlara ýaramaz täsir edip biljekdigini görkezdi. Mysal üçin, gözlegler haýwanlaryň we adamlaryň ukusynyň bozulmagyny başdan geçirýändigini we köp haýwanlaryň gijelerine ýagtylyk bilen bulaşyp, diri galmak meseleleriniň birnäçesine sebäp bolandygyny görkezdi.

Bu täze gözlegde, köp ýurtlaryň işgärleri ulanylmagyny goldaýarlarLED yşyklandyryşadaty natriý lampa yşyklandyrylyşyna däl-de, ýollarda we awtoulag duralgalarynda. Gözlegçiler bu üýtgeşmäniň täsirine has gowy düşünmek üçin kosmonawtlaryň 2012-nji ýyldan 2013-nji ýyla çenli we 2014-nji ýyldan 2020-nji ýyla çenli Halkara kosmos stansiýasynda düşüren suratlaryny aldylar. Bu suratlar hemra suratlaryna garanyňda ýagtylyk tolkun uzynlyklaryny has gowy üpjün edýär.

Suratlar arkaly gözlegçiler Europeewropanyň haýsy sebitlerine öwrülendigini görüp bilerlerLED suw çyrasywe köp derejede LED yşyklandyryş öwrüldi. Angliýa, Italiýa we Irlandiýa ýaly ýurtlarda düýpli üýtgeşmeleriň bolandygyny, Awstriýa, Germaniýa we Belgiýa ýaly beýleki ýurtlarda hiç hili üýtgeşmäniň ýokdugyny anykladylar. LED-leriň natriý lampalary bilen deňeşdireniňde çykýan dürli tolkun uzynlyklary sebäpli, yşyklandyryjylyga öwrülen ýerlerde gök yşyk zyňylyşynyň ýokarlanmagy aýdyň görünýär.

Gözlegçiler gök çyranyň adamlarda we beýleki haýwanlarda melatoniniň öndürilmegine päsgel berip biljekdigini we şeýlelik bilen uky düzgünlerini bozup biljekdigini anykladylar. Şonuň üçin LED yşyklandyryş meýdançalarynda gök çyranyň köpelmegi daşky gurşawa we bu ýerlerde ýaşaýan we işleýän adamlara ýaramaz täsir edip biler. Resmiler täze taslamalary durmuşa geçirmezden ozal LED yşyklandyryşynyň täsirini üns bilen öwrenmegi maslahat berýärler.